Om lirieke te skryf is nie so maklik as wat dit lyk nie

Kowie Rossouw

Om ‘n liriek te skryf, is nie so maklik as wat dit lyk nie. Tog is dit so wonderlik wanneer die lied uitgevoer word en elke woord en vers met musiek beklee word. Dit dwing my telkens tot trane, want ek staan elke keer sonder woorde wanneer die twee in volmaakte harmonie voortvloei. 

Daar is baie liriekskrywers en net soveel liedjiemakers, maar my riglyne is meestal soos volg: Jy kan op twee manier te werk gaan, naamlik:
a. Eers die musiek/ melodie kies of toonset, en daarna die woorde daarby skryf of
b. Eers die woorde skryf en daarna die musiek daarby toonset.

Verskillende soorte lirieke
a. Die skoollied: Die woorde is beskrywend, betekenisvol, histories, swaar, en tog eenvoudig. 
b. Volksliedjies: Meestal rymelary, met woorde sonder veel betekenis bv. Die hond se naam is Faai.
c. Meer beskrywende en poëtiese lirieke: Bv Middelburg en Graaff-Reinet se liedere. 
d. Godsdienstige liedere: Hier moet binne die raamwerk van neergelegde norme gehou word.

Hoe skryf mens ‘n liriek? 
a. Kies tema
b. Kies die soort lied. 
c. Kies rymskema.

Rymskema 
a. aa,bb,aa (Graaff-Reinet
b. ab,ab,ab (Die Oeslied
c. abba, abba

Indeling van verse 
a. Hoeveelheid reëls waaruit elke vers moet bestaan.
b. Moet daar ‘n refrein wees, of nie. 
c. Lengte van elke reël en vers

Uitleg 
a. Gewoonlik 4 lyne in elke vers – wat herhaal kan word.
b. Gewoonlik 4 verse plus ‘n refrein wat na elke vers herhaal kan word. 
c. Tempo: Wil jy hê die verse moet vinnig of stadig gesing word of, moet die refrein vinniger en meer polsend wees as die verse.

Tema 
a. Moet die lied ‘n storie vertel bv Sproetjies.
b. Moet elke vers ‘n aspek van die onderwerp hanteer soos bv Die kopersmid.

Woordkeuse 
a. Kort woorde
b. Beskrywende woorde soos bv in Riversdal se heide (Luilou lente)

Lied moet aanpas by die sanger se stem en die spesifieke geleentheid 
a. Koor 
b. Solo / Duet 
c. Man/ vrou / kind

Hierdie is slegs riglyne. Elke liriekskrywer kan basies sy of haar eie riglyne opstel en daarvolgens werk, maar ek het gevind dat hierdie vir my die beste werk. Dis hang natuurlik ook af wat die behoefte van ‘n spesifieke opdrag is. Daarby moet ek dan ook aanpas.

Kowie Rossouw
2005-04
0
Would love your thoughts, please comment.x