Martie Preller is ʼn skrywer van formaat. Sy het meer as 50 boeke sedert 1992 die lig laat sien – uitsluitend vertalings van haar boeke asook die meer as 60 stories wat in die Loebi-leesreeks ingesluit is. Sy is die wenner van verskeie skryftoekennings, onder andere die goue en silwer Sanlamprys vir Jeuglektuur, drie ATKV-Veertjies en die Alba Bouwer-prys vir Kinderlektuur, om net ʼn paar te noem.
Martie Preller het in 1966 gematrikuleer te Hoërskool Gimnasium, Potchefstroom. Na voltooiing van haar skoolloopbaan het sy ʼn BA graad in Engels en Latyn verwerf aan die PU die CHO in 1969. In 1970 verwerf sy ʼn onderwysdiploma, op dieselfde kampus. Tussen 1988 – 1990 ontvang sy haar graad in sielkunde by UNISA en in 1991 haar honneursgraad in sielkunde.
Haar liefde vir skryf het reeds vroeg in haar lewe begin: sy het groot geword in ʼn huis vol boeke, waar almal gelees het. Hulle het ook gereeld die biblioteek besoek.
Op hoërskool het haar onderwysers gesê dat sy moet skryf (dit het haar baie gevlei) maar sy het nie geglo dat sy kan nie. Ten spyte van, soos sy sê, “al wat leef en beef” se aanmoediging, was sy alreeds 40 gewees voordat sy begin skryf het.
Ek het die voorreg gehad om met Martie Preller te gesels, spesifiek oor haar skryfwerk vir kinders – ʼn gebied waarin sy baie ervaring het.
Daar was nie enige spesifieke skrywers gewees wat gedien het as haar inspirasie om self ʼn skrywer te word nie – sy het haarself nie regtig aan hulle gesteur nie. Vir haar was hulle net name op ʼn boek gewees. Dit was vir haar die stories wat belangrik was.
Sy voel dat, indien ʼn skrywer ʼn kind aan die lees kan kry en ʼn liefde vir boeke kan gee, die kanse goed is dat hulle lewenslange lesers sal wees. Vir haar is dit juis die lekkerste deel van om vir kinders te skryf: om hulle as ‘t ware lesers te “maak”.
Met unieke en geliefde karakters soos Babalela, Balkie en Sebastiaan die pratende kat, het sy beslis ʼn liefde vir die skep van antropomorfies karakters vir haar kinderstorie-helde. Sy voel egter nie dat hierdie soort karakters meer effektief in ʼn kinderverhaal is as ʼn kind-karakter nie. Vir haar is die gebruik van antropomorfies karakters net nog ʼn manier om vir kinder-lesers te laat besef dat ander wesens wat anders as ons lyk ook swaarkry, bang is, ensovoorts.
Martie Preller stel dat haar karakters soos Balkie en Babalela maar net kinders in ander gedaantes is. Sy voel nie sy “skep” hierdie eiesoortige karakters van haar nie – sy dink hulle is “maar daar rond” en dat sy hulle net gevind het – of hulle haar! Baie keer lyk ʼn boomtak of ʼn klip met mos op vir haar na iets lewendigs. Sy voel dat verbeelding natuurlik ʼn enorme rol speel in die skep van karakters en dat dit daarom so goed is om ook kinders se verbeeldings te aktiveer deur stories.
Vanuit al die kinderboeke wat sy al geskryf het, het sy nie ʼn duidelike gunsteling nie, omdat elke boek, volgens haar, met hul eie vreugdes en pyne bring. Geeneen van haar stories is, volgens haar, naastenby outobiografies nie en sy maak nie juis gebruik van haar eie ervaringe wanneer sy haar karakters skryf nie.
Volgens haar dra die illustrasies in kinderboeke beslis ʼn verdere dimensie tot die verhaal wat vertel word by. Sy vertel dat die illustrasies weer klein kinders help om hulle verbeelding te aktiveer sodat hulle later net woorde nodig het om die storie in hulle gedagtes te laat afspeel.
Op die vraag, wat die moeilikste deel van skryf vir jong kinders is, het Martie Preller die volgende geantwoord: “Om jou voete op die aarde en jou kop in die wolke te hou. Kinders is nie ‘ordentlik’ nie – as hulle verveeld is, is hulle verveeld. Dink maar aan die Keiser se nuwe klere – almal het gemaak asof hy nie kaal is nie, behalwe die kinders… Kinders gee nie om of die boek ’n prys gewen het of hoe bekend die skrywer is nie ens. Hulle stel net belang in die storie – en dis soos dit hoort.”
Haar kreatiewe proses om met nuwe idees vir karakters/boeke vorendag te kom, wissel baie, sê sy. Sy loop baie rond as sy vashaak en sy skribbel ook baie rond met ʼn pen en papier. Met die skryf van “In die tyd van Esob”, onthou sy dat sy sit en skribbel het en naderhand woorde agterstevoor begin skryf het. Dit het daartoe gelei dat die woord “ESOB” na vore gekom het en dit was toe die begin van die boek gewees.
Ter afsluiting: ʼn wenk wat Martie Preller het vir voornemende kinderboekskrywers is dat ʼn mens nie kinders hoef te hê om vir kinders te skryf nie. “Ons was mos almal kinders. Dis nie makliker om te skryf omdat dit eenvoudiger of korter is as volwasse literatuur nie. Belangrikste wenk: moenie ’n kind onderskat nie. Hulle is jonk maar nie dom nie (Keiser se nuwe klere …).”
Martie Preller stel dat haar karakters soos Balkie en Babalela maar net kinders in ander gedaantes is. Sy voel nie sy “skep” hierdie eiesoortige karakters van haar nie – sy dink hulle is “maar daar rond” en dat sy hulle net gevind het – of hulle haar! Baie keer lyk ʼn boomtak of ʼn klip met mos op vir haar na iets lewendigs. Sy voel dat verbeelding natuurlik ʼn enorme rol speel in die skep van karakters en dat dit daarom so goed is om ook kinders se verbeeldings te aktiveer deur stories.
Vanuit al die kinderboeke wat sy al geskryf het, het sy nie ʼn duidelike gunsteling nie, omdat elke boek, volgens haar, met hul eie vreugdes en pyne bring. Geeneen van haar stories is, volgens haar, naastenby outobiografies nie en sy maak nie juis gebruik van haar eie ervaringe wanneer sy haar karakters skryf nie.
Volgens haar dra die illustrasies in kinderboeke beslis ʼn verdere dimensie tot die verhaal wat vertel word by. Sy vertel dat die illustrasies weer klein kinders help om hulle verbeelding te aktiveer sodat hulle later net woorde nodig het om die storie in hulle gedagtes te laat afspeel.
Op die vraag, wat die moeilikste deel van skryf vir jong kinders is, het Martie Preller die volgende geantwoord: “Om jou voete op die aarde en jou kop in die wolke te hou. Kinders is nie ‘ordentlik’ nie – as hulle verveeld is, is hulle verveeld. Dink maar aan die Keiser se nuwe klere – almal het gemaak asof hy nie kaal is nie, behalwe die kinders… Kinders gee nie om of die boek ’n prys gewen het of hoe bekend die skrywer is nie ens. Hulle stel net belang in die storie – en dis soos dit hoort.”
Haar kreatiewe proses om met nuwe idees vir karakters/boeke vorendag te kom, wissel baie, sê sy. Sy loop baie rond as sy vashaak en sy skribbel ook baie rond met ʼn pen en papier. Met die skryf van “In die tyd van Esob”, onthou sy dat sy sit en skribbel het en naderhand woorde agterstevoor begin skryf het. Dit het daartoe gelei dat die woord “ESOB” na vore gekom het en dit was toe die begin van die boek gewees.
Ter afsluiting: ʼn wenk wat Martie Preller het vir voornemende kinderboekskrywers is dat ʼn mens nie kinders hoef te hê om vir kinders te skryf nie. “Ons was mos almal kinders. Dis nie makliker om te skryf omdat dit eenvoudiger of korter is as volwasse literatuur nie. Belangrikste wenk: moenie ’n kind onderskat nie. Hulle is jonk maar nie dom nie (Keiser se nuwe klere …).”
