3 mei 2006 : voorstelling van het project ‘In de warmte van Moeder Braaien’ – Lichtervelde, België.

‘Moeder Braaien’ betekent in de taal van de stokstaartjes ‘zon’. En die zon deed op 3 mei erg haar best om er Zuid-Afrikaans uit te zien. Het paste perfect bij de sfeer van het hele project, dat kaderde in een groter geheel ‘Meetingpoint Lichtervelde’, wat eigenlijk wil zeggen ‘elkaar ontmoeten door het woord’.
Alle kinderen uit de scholen van Lichtervelde (1100!) werden gedurende enkele maanden ondergedompeld in woorden, zinnen, beelden. In een veertiendaags feest werden al die projecten voorgesteld.

Toen mij in juli 2005 gevraagd werd mee te werken dacht ik onmiddellijk aan Zuid-Afrika. Mijn laatste boek ‘Loedolf, het stokstaartje’ speelt zich daar af en ik was nog helemaal in de ban van dit prachtige land na een drieweekse reis.
Tijdens mijn verblijf had ik in Potchefstroom Franci Greyling leren kennen. Zij is niet alleen jeugdauteur, maar ze is ook docente Scrijfkuns in de Skool vir Tale in Potchefstroom. Zij bracht me in contact met graad 7 van de Laerskool Hendrik Potgieter.

Dat werd de partnerklas van een eerste middelbaar in Lichtervelde. Ook Annelies Verbeke, auteur van o.a. ‘Slaap’ en ‘Reus’, had zich aangesloten bij ons project.

Bij een eerste bezoek konden we aan de kinderen van Lichtervelde een brief geven van hun Zuid-Afrikaanse partner. Hun gezicht was goud waard ! Annelies en ik renden eerst van bank naar bank om hen te helpen bij de ‘vertaling’. Maar na enkele tips lukte het hen beter om de tekst te ontcijferen.

Hun antwoord liet niet lang op zich wachten. En ook in Potchefstroom lazen ze met open mond de brieven van hun partners. Annelies was uitgenodigd om lezingen te geven in Zuid-Afrika en dank zij Franci Greyling kon ze de klas van graad 7 bezoeken. Zo bracht zij voor hen Lichtervelde iets dichterbij.

Ondertussen werkten de beide klassen verder : in Lichtervelde lazen ze mijn boek en bedachten ze vragen rond de dieren, die er in voorkwamen. In Potchefstroom zocht elk kind informatie op over één dier. De vragen werden gefilmd en kort nadien gaven de Zuid-Afrikaanse partners het juiste antwoord voor de camera. Techniek weet tegenwoordig niet meer wat grenzen zijn. De twintig vragen en bijhorende antwoorden werden tot één logisch geheel verwerkt in een studio van Videolic, de Lichterveldse media-club. In die film werden ook het toneeltje en het lied, dat de kinderen van de Hendrik Potgieterskool hadden gemaakt opgenomen.

De leerlingen van Lichtervelde konden niet achterblijven en studeerden het Zuid-Afrikaans volkslied in én gedichten uit ‘Noag se Ark’ van dr A.G.Visser. Maar het beste moest nog komen. Ze schreven samen een boekje vol verhalen. Dierenverhalen vanuit Zuid-Afrika, een antwoord daarop van hun partners hier. Woord, wederwoord, Nederlands, Afrikaans, anders en toch gelijkend als handen links en rechts.

De avond van de voorstelling stroomde het volk toe, gelokt door twee djembés. De talrijke toeschouwers verzamelden rond een groot afgedekt schilderij, geflankeerd door de Zuid-Afrikaanse en de Lichterveldse vlag. De onthulling gebeurde door de heer C.A.Basson, zaakgelastigde van de Zuid-Afrikaanse ambassade, die samen met meneer F. van der Merwe de kinderen van Potchefstroom vertegenwoordigde. Toen de Lichterveldse schepen van onderwijs het laatste doek wegtrok verschenen de dieren waarrond de kinderen al die maanden hadden gewerkt. Woorden kunnen ook beelden worden. 
De toeschouwers vulden dan snel de zaal om eindelijk de film te zien, waarover hun kinderen thuis zo enthousiast hadden verteld. Ook de leerlingen van het vierde leerjaar, die eigenlijk kwamen voor hun project dat ze met Brigitte Minne hadden gedaan, genoten van de dieren én van dat prachtige taaltje met uitdrukkingen die je absoluut wil onthouden.

Een origineel ritmisch borstelstokkenspel sloot de film af. Hoog tijd om de verhalenbundel voor te stellen. De warme kaft weerspiegelde de gloed op de gezichten van de kinderen op het ogenblik dat ze hun boekje kregen. Dit was geen snel ineengeflanst tijdschriftje. Een echt boek ! Dank zij de milde steun van de vrienden van Zuid-Afrika én van de mensen van die Keure, die ook voor de vormgeving en de druk instonden hebben de jongeren nu een blijvende herinnering aan hun project.

Ze konden bijna niet wachten om hun handtekening naast ‘hun’ tekst te plaatsen. Maar eerst kwam het oma- en opaproject van Brigitte Minne dat ook voor hen boeiend en ontroerend was. Als afsluiting van dit feest werden de aanwezigen naar een zaaltje geloodst waar ze nog konden napraten in een Zuid-Afrikaans decor. Dierenposters als blikvangers, Afrikaanse liederen op de achtergrond, ongelooflijk grote struisvogeleieren, vreemde beeldjes, een prettig wijntje of fruitsap in de mond… genoeg om in de sfeer te komen. Maar de Vrienden van Zuid-Afrika hadden voor meer gezorgd : typisch Zuid-Afrikaanse melktert en bobote. Er werd duchtig gegeten en (goed)gekeurd. Hier en daar zal in de toekomst in een Lichterveldse huiskamer een exotische geur opstijgen want de recepten lagen voor het grijpen.

Baie dankie aan de Vrienden van Zuid-Afrika voor de enorme steun. Vooral dank aan voorzitter Roger Bryssinck voor het voorwoord in de verhalenbundel, aan Etienne… voor de hulp en de bemanning van de Zuid-Afrikaanse stand, aan alle bakkers of baksters van al dat lekkers, maar zeker een grote dank aan Jan Gunst voor de coördinatie en zijn onverminderd enthousiasme.

De boekjes voor de kinderen van de Hendrik Potgieterskool en de film zijn ondertussen al in Potchefstroom. De leerlingen zitten nu in het middelbaar, maar gelukkig konden ze door hun vroegere leerkracht weer samengebracht worden om de film te bekijken en hun boekje in ontvangst te nemen. Binnenkort worden weer brieven over en weer verstuurd.

Moeder Braaien heeft haar warmte kwistig rondgestrooid.

Lees ook ‘n verslag en bydraes van die projek in Verinniewêreld.